We hebben sinds de oprichting van ons consortium in 2021 intensief samengewerkt en met de gezamenlijke expertise een Groeiplan ingediend voor het Nationaal Groeifonds (NGF). Ook is de Stichting Cellulaire Agricultuur Nederland opgericht. Hieronder vindt u een beknopte samenvatting van het Groeiplan. 

Kansen

Cellulaire agricultuur (CA) is een radicaal innovatieve technologie, waarbij dierlijke producten gemaakt worden uit cellen in plaats van hele dieren. Bij CA-vlees (in de volksmond bekend als kweekvlees) groeit het vlees vanuit dierlijke stamcellen, die afkomstig zijn van dieren door middel van pijnloze biopten. In Nederland groeien cellen voor CA tegenwoordig zelfs in een diervrij medium, dankzij een recente innovatie (dit is nog niet in alle landen zo). Bij CA-melk worden componenten uit melk geproduceerd door micro-organismen door middel van precisiefermentatie. In beide gevallen produceren de cellen dezelfde dierlijke proteïnen, vetten, en dergelijke die via conventionele productie worden verkregen. Hiermee kunnen dan ook producten worden gemaakt met dezelfde smaak, structuur, voedingswaarden en bereiding als traditionele dierlijke producten. Dezelfde producten worden geproduceerd in een nieuwe waardeketen, die beter is voor mens, dier en planeet.

Ten opzichte van traditionele dierlijke producten hebben CA-producten een groot aantal voordelen: minder impact op klimaat en biodiversiteit, minder land- en watergebruik, minder zoönosen en andere ziektes, minder afval en een gecontroleerde en transparante productie. Daarnaast biedt een CA-transitie Nederland zowel economische kansen op verdienvermogen én verduurzaming. Met een uitstekende positie en reputatie op het gebied van innovatieve agricultuur, biotechnologie en samenwerkingscultuur heeft Nederland zelfs de mogelijkheid om CA-gidsland te worden en een nieuw, wereldwijd toonaangevend CA-ecosysteem te stimuleren. Dit sluit aan bij de kabinetsstrategie “Versterken van onderzoeks- en innovatie-ecosystemen".

CA als techniek is nog volop in ontwikkeling. Wanneer overheden mee-investeren zal dit de ontwikkeling versnellen. Er zijn een aantal barrières die voor veel bedrijven hetzelfde zijn, maar die moeilijk zelf op te lossen zijn. De overheid kan helpen om de ontwikkeling van deze markt te versnellen, door te ondersteunen bij:

1. Het opleiden van gekwalificeerd personeel voor de gewenste groei.
2. Publieke kennisdeling van technologische ontwikkelingen.
3. Bouw van faciliteiten om te kunnen opschalen, want dat vereist hoge investeringen en specifieke engineeringskennis die beperkt beschikbaar zijn voor precisie-fermentatie en niet beschikbaar voor CA-vlees.
4. Maatschappelijke draagkracht die tot uiting komt in brede steun en initiatieven, en ook wetgeving in Europa. Nu kost een zogenaamde regulatory approval voor CA-producten via een Novel Foods dossier hier meer tijd dan bijvoorbeeld in de VS.
5. Goede condities voor de vestiging en ontwikkeling van start-ups.

Het Cellulaire Agricultuur Consortium wil deze problemen uit de weg ruimen en bouwen aan een volwaardig CA-ecosysteem. Het heeft daarvoor een Groeiplan ontwikkeld. Het Consortium doet voor de uitvoering van dit plan een beroep op het Nationaal Groeifonds. Met een eenmalige financiële impuls kan de komende jaren:

• extra privaat kapitaal gemobiliseerd worden;
• in 2050 verdienvermogen voor Nederland genereerd worden;
• in 2050 11,7-12,2 Mton CO2-eq. en 98,1-131,3 Kton ammoniak per jaar voorkomen worden.

Het plan van aanpak (in 5 werkstromen):

1: Onderwijsprogramma

Dit Groeiplan richt zich niet op het opleiden van die mensen, maar op het scheppen van de voorwaarden voor onderwijsinstellingen om dit onderdeel te maken van hun curriculum, voortbouwend op wat er al is maar met duidelijk nieuwe onderwerpen en benaderingen. Hiervoor is serieuze belangstelling vanuit onder andere TU Delft en Wageningen Universiteit en andere instellingen, die vanaf het begin bij dit programma betrokken zijn.

Het scheppen van de voorwaarden voor het opleiden van talent moet zo snel mogelijk beginnen, zodat er genoeg mensen met de juiste opleidingen beschikbaar komen tijdens de groei van deze sector. Dit krijgt vorm in (bijscholings)programma’s, opleidingen en vakkenpakketten op alle onderwijsniveaus (van mbo tot post-doc). 

Met voldoende aanwas van speciaal opgeleid talent zullen personeelstekorten (zoals die nu bij de CA-start-ups ervaren worden) geen remmende factor zijn tijdens de exponentiële groei die de sector zal doormaken. De arbeidsproductiviteit per werknemer zal naar verwachting in de CA-sector veel hoger liggen dan die in reguliere eiwitproductie, maar vergelijkbaar zijn met de biotechsector. Daarnaast maakt de toegang tot goed geschoold personeel Nederland aantrekkelijker als vestigingslocatie voor CA-bedrijven en -investeerders.

 2: Onderzoeksprogramma

Om commerciële groei en kostenefficiënte productie mogelijk te maken, krijgt opschaling binnen het onderzoek speciale aandacht. Er wordt zowel onderzocht wat de mogelijkheden zijn voor kleinschalige, gedecentraliseerde agrarische productie, als voor meer centrale productie op grotere schaal.

Kennisinstellingen genereren publieke kennis en technologie die het mogelijk maken voor CA-bedrijven om sneller technologische en maatschappelijke barrières te overwinnen. Daarnaast dient onderzoek als bron voor nieuwe patenten, en daarmee gepaard gaande innovatie- en exploitatie kansen. Aangezien kennisontwikkeling op dit moment cruciaal is voor de verdere ontwikkeling van CA zal de aanwezigheid van vooraanstaand academisch onderzoek het vestigingsklimaat van Nederland voor CA-bedrijven ten gunste komen, en daarmee meer bedrijvigheid aantrekken.

3: Algemeen toegankelijke opschalingsfaciliteiten

Dit vergroot ook het succes van bestaande Nederlandse CA-bedrijven. Processen kunnen met minder risico verder opgeschaald worden en dus sneller op de markt geïntroduceerd worden. Daarnaast zullen de opschalingsfaciliteiten stekt kunnen bijdragen aan het aantrekken van buitenlandse CA-bedrijven, dan wel voor opschalingsactiviteiten, dan wel voor vestiging in Nederland, wat ook leidt tot een toename van het verdienvermogen.

4: Maatschappelijk gedragen transitie

In verband met een brede algemene inbedding is schaal een belangrijk thema Centraal in Nederland komt een proefboerderij: een multifunctionele agrarische locatie waar de technologische en economische haalbaarheid van kleinschalige productie met boeren, innovatoren en onderzoekers kan worden onderzocht.

Deze proefboerderij zal fungeren als centrum van maatschappelijk onderzoek. Hij zal bijvoorbeeld een Experience centre bevatten als platform voor leren, participeren, innoveren en communiceren in interactie met alle denkbare stakeholders. Zij worden actief betrokken bij de ontwikkeling van deze technologieën en de bijbehorende waardeketens en consumptievraagstukken. Als de resultaten dit toelaten, kunnen een aantal boeren worden ondersteund bij de implementatie van kleinschalige CA-productie (op zogenoemde pilot boerderijen) op diverse plaatsen in Nederland. Kleinschalige productie zou ook wereldwijde opschaling (via IP-licenties) kunnen stimuleren.

Met bretrekking tot wet- en regelgeving: De CA-sector kan alleen tot wasdom komen als ze als integraal onderdeel van de landbouwsector en maatschappij wordt ontwikkeld. Gericht beleid op het gebied van subsidies en regelgeving vermindert de barrières en stelt de Nederlandse CA-bedrijven in staat sneller en efficiënter op de markt te komen.

5: Innovatiehub

Daarnaast zal uitvoerig worden gekeken naar bedrijfsmodellen om de opgedane (technologische) kennis vanuit de CA-sector te exporteren. Een dusdanige innovatiehub zal een aantrekkelijk aanbod vormen voor buitenlandse bedrijven om zich in Nederland te vestigen.

Het wegnemen van barrières die jonge bedrijven afremmen in hun groei (toegang tot start kapitaal, toegang tot een breed technisch en zakelijk netwerk, juiste expertise in keuze van businessmodellen, werkplek binnen een faciliterend, open innovatiehub etc.)  leidt tot een kortere weg naar de markt en snellere commercialisering.

Resultaat